CELAC |
jul 2023

Bron: Arlac, Brussel 2 juli 2023 ~~~

De Europese Unie tegen het vredesplan van Lula

De top tussen de Europese Unie (EU) en de Gemeenschap van Latijns-Amerikaanse en Caraïbische Staten (CELAC) die op 17 en 18 juli 2023 in Brussel wordt gehouden, lijkt nu al een fiasco te worden.

1.Het moet gezegd worden dat de top werd voorbereid door de zeer ondiplomatieke rondreis van Ursula von der Leyen doorheen Latijns-Amerika, voorafgegaan door haar collega Annalena Baerbock (Duitse minister van Buitenlandse Zaken), die de Brazilianen beledigde door hen te verwijten meer geïnteresseerd te zijn in de kosten van voedsel dan in de oorlog in Oekraïne [BRICS Informatieportaal 2023].

2. De EU heeft Oekraïne tot het middelpunt van haar buitenlands beleid gemaakt, zoals blijkt uit de verklaring van Josep Borrel dat “de Europese Unie betrekkingen met andere landen zal opbouwen op basis van hun houding ten opzichte van Rusland en China” [Censor.net 2023]. De EU verwerpt elke dialoog met Latijns-Amerika en verwierp Lula’s vredesvoorstel in februari 2023. Samen met de Verenigde Staten heeft de EU de druk op Brazilië opgevoerd om zijn diplomatieke lijnen te verleggen. Onder-staatssecretaris Victoria Nuland riep Lula tot de orde en vroeg hem om “in de schoenen van Oekraïne te gaan staan” [US Embassy in Russia 2023]; de Oekraïense minister van Buitenlandse Zaken, Dmytro Kouleba, nodigde hem uit om de effecten van de Russische bombardementen te bekijken en Zelenski bood hem aan om Kiev te bezoeken [Pimentel 2023]. Toen Lula weigerde, smeekte Zelenski om een ontmoeting op de G7-top… waar hij zo onbeleefd was om niet te verschijnen [CNN Brasil 2023]. Zelfs de ambassadeur van Japan in Brasilia probeerde druk uit te oefenen op de Braziliaanse regering, terwijl de Duitse Kanselier Olaf Scholz en zijn Minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock Brazilië bezochten met als doel wapens te verkrijgen. Tot slot gebruiken de Verenigde Staten financiële chantage, zoals toen zij slechts vijftig miljoen dollar bijdroeg aan het Internationaal Fonds voor de bescherming van het Amazonegebied (ter vergelijking: Noorwegen droeg bijna vijfhonderd miljoen dollar bij).

3. Wat verwijten de westerse landen Lula? Dat hij de pax americana niet onderschrijft, d.w.z. het plan van de VS om uit te breiden naar Eurazië en zo de Russische Federatie te vernietigen. Lula heeft inderdaad de ontstaansgeschiedenis van het conflict in Oekraïne begrepen alsook de redenen van de Russen om ten strijde te trekken. Lula beschuldigt Oekraïne ervan medeverantwoordelijk te zijn voor de Russische invasie [Euronews 2023] en hij beschuldigt Zelenski ervan een politieke oorlogscampagne te voeren in plaats van aan de onderhandelingstafel te gaan zitten: “[Zelenski] is ‘s ochtends, ‘s middags en ‘s avonds op televisie. Hij is in het Britse parlement, het Duitse parlement, het Franse parlement, het Italiaanse parlement […]. Hij wil oorlog. Als hij geen oorlog wilde, zou hij wat meer onderhandeld hebben” [The Times 2022].

NGO’s verdedigen de pax americana

4. Het vredesplan van Lula valt noch samen met dat van de Verenigde Staten, noch met dat van de NGO’s die parallel aan de EU-CELAC-top de Volkerentop organiseren. Deze laatste veroordelen de “imperialistische oorlog” en het “regime van Poetin” [PTB 2022, 7sur7 2022], en maken van de context (erkenning van de Donbass-republieken) een verzwarende factor [Rosalux 2022]. Dit standpunt komt overeen met het oorspronkelijke plan voor de EU-CELAC-top: Zelenski uitnodigen om “invloed te winnen” in Latijns-Amerika [Reuters 2023]. De EU hoopt de CELAC-landen te winnen voor de “vredesformule” van Oekraïne, die samenvalt met die van de NGO’s in die zin dat ze de “invasie” van Rusland scherp veroordeelt en een terugkeer eist naar de oorspronkelijke grenzen van Oekraïne, inclusief de Krim. Kortom, het is een vredesplan dat weigert compromissen te sluiten en doof blijft voor de zorgen van Rusland over zijn eigen veiligheid en die van de Russischtalige bevolking van Oost- en Zuid-Oekraïne. Lula beschuldigt het Westen ervan oorlog aan te moedigen door Oekraïne te bewapenen. Hij wil dat Oekraïne erkent dat de Krim bij Rusland hoort als eerste stap naar het openen van onderhandelingen [Euronews 2023].

5. De EU wil de diplomatieke druk op Rusland opvoeren door een blok te vormen dat bestaat uit het Westen en landen die geen militaire hulp aan Oekraïne hebben verleend of sancties tegen Rusland hebben toegepast. De Europese Raad bevestigde dit door te benadrukken “dat het belangrijk is om samen [met de CELAC-landen …] de ongekende bedreigingen voor de mondiale veiligheid en voor de op regels gebaseerde orde aan te pakken” [Europese Raad 2023]. Deze laatste uitdrukking verwijst naar een reeks vage regels die de Verenigde Staten buiten het internationaal recht om hebben opgesteld, bedoeld om hen de overhand te geven op het internationale toneel en het ontstaan van nieuwe polen van economische en politieke macht te voorkomen.

6. Het concrete verloop van de EU-CELAC-top is bedoeld om concreet gestalte te geven aan deze doelstelling om zich achter de pax americana te scharen. In plaats van grote bijeenkomsten te organiseren waar het leiderschap van presidenten die zich willen verzetten tegen het NAVO-project duidelijk zichtbaar zou zijn, hebben de organisatoren van de top de voorkeur gegeven aan werkgroepen met een laag profiel, waarin het gemakkelijker zal zijn om druk uit te oefenen.

Ernstige nieuwe bedreigingen voor Latijns-Amerika

7. Daarnaast is extreem-rechts in Europa erin geslaagd een alternatieve top voor te stellen, waar coupplegers, extreem-rechts en mensen met heimwee naar militaire dictaturen samenkomen. Deze alternatieve top wordt georganiseerd met het expliciete doel om de progressieve landen van Latijns-Amerika te destabiliseren. De extreemrechtse EPP (Partido Popular Europeo) heeft al opgeroepen om de Venezolaanse president Nicolas Maduro “onmiddellijk op te sluiten” als hij naar Brussel komt. Dit is een vreemde manier om betrekkingen aan te knopen met Latijns-Amerika, dat zal weigeren een top bij te wonen als een van zijn presidenten wordt bedreigd.

8. Deze pogingen tot destabilisatie zijn in lijn met het nieuwe Spaanse voorzitterschap van de Europese Unie (EVP- een secundair coördinerend orgaan) dat zijn steun aan Oekraïne krachtig heeft bevestigd door zijn kantoor in Kiev te openen [EU23]. Volgens de EVP zou het ook de Venezolaanse oppositie moeten steunen [Infobae 2023c].

9. Nicaragua is ook het doelwit geweest van directe aanvallen: Javier López, voorzitter van de Delegatie voor de Euro-Latijns-Amerikaanse Parlementaire Vergadering (DLAT) heeft verklaard dat wat de EU heeft gedaan tegen president Daniel Ortega “niet voldoende is” en hij steunt het initiatief van de tegenstanders die “de EU-CELAC-top willen gebruiken om Ortega te isoleren” [Infobae 2023a].

10. Meer in het algemeen wil Human Right Watch (HRW) de top gebruiken om “mensenrechtenschendingen” aan te klagen, vooral in Mexico, Honduras, Venezuela, Nicaragua en Cuba. Bruno Stagno, plaatsvervangend uitvoerend directeur van HRW, roept de EU op om “totaal onverzettelijk” te zijn [Infobae 2023b].

11. De EU zal niet moeilijk te overtuigen zijn, na de staatsgreep in Bolivia [Público 2019] en Peru [EU 2022] te hebben gelegitimeerd, om een marionettenpresident in Venezuela te erkennen [EDEO 2020], om te beweren dat Venezuela en Nicaragua dictaturen zijn [ABC International 2021, Swissinfo 2023] en om haar ambassadeur in Cuba te ontslagen omdat hij beweerde dat het eiland geen dictatuur was [Politico 2021]. Dezelfde EU heeft pogingen gesteund om Nicaragua, Venezuela, Bolivia en Cuba te destabiliseren.

12. Het is gemakkelijk te doorzien waarom de EU NGO’s nodig heeft om het terrein voor te bereiden. Toen bijvoorbeeld de Volkerentop (People’s Summit) werd georganiseerd, besloot een Belgische politieke partij, samen met NGO’s, dat het niet aanvaardbaar zou zijn om de blokkade en unilaterale sancties tegen Venezuela en Nicaragua uit te vaardigen. Maar de beleidsnota over vrede van de NGO’s erkent ook dat er “rechtvaardige” sancties kunnen bestaan [Europa voor vrede en solidariteit 2023, punt 3]. Schending van het internationaal recht is dus aanvaardbaar voor deze NGO’s, die dus op één lijn zitten met de EU en de Verenigde Staten wat betreft het te voeren beleid tegen Venezuela en Nicaragua. Dit is niet verwonderlijk: deze NGO’s worden grotendeels gefinancierd door de agressorstaten.

13. Met de hulp van NGO’s zal de EU-CELAC-top veranderen in een nieuw Miami, een showcase voor complotten tegen de democratie in Latijns-Amerika. De EU ontkent het recht van Latijns-Amerikaanse staten om hun eigen buitenlands beleid te voeren en hoewel Latijns-Amerikaanse landen de aanwezigheid van Zelenski op de top afkeuren, zoekt de EU naar een manier om de pax americana op de agenda van de bijeenkomsten te krijgen. De druk is des te groter nu de Verenigde Staten graag willen onderhandelen over vrede. Of liever hun vrede. Het Oekraïense offensief blijkt een ramp. De Wagner-affaire werd in minder dan vierentwintig uur opgelost [CNN 2023], waarmee de eenheid van de Russische Federatie achter haar regering werd verstevigd. De grote bondgenoten van het Zuiden, zoals India [Indiatoday 2023] en China [CNBC 2023] gaven onmiddellijk hun steun aan de Russische regering en het bondgenootschap met Wit-Rusland heeft zijn soliditeit en effectiviteit bewezen.

Terwijl de oorlog voortduurt, moet de vrede wachten

14. In de huidige oorlogsoperaties heest Rusland het initiatief, terwijl Oekraïne totaal tekort schiet en geen tastbare resultaten kan bereiken [Forbes 2023]. Het blijkt dat de NAVO op de lange termijn niet in staat zal zijn om gelijke tred te houden met Rusland, niet in het minst vanwege haar militair-industriële inferioriteit, zoals de Verenigde Staten erkennen in een rapport van de zeer prestigieuze denktank Center for Strategic and International Studies [CSIS 2023]. De volgende NAVO-top, die over een week plaatsvindt op 11 juli 2023, zal worden gehouden in een klimaat van nederlaag voor de NAVO.

15. Onder deze omstandigheden van een nederlaag voor de NAVO ligt het voor de hand dat de Verenigde Staten zullen proberen onderhandelingen met Rusland te openen. Wij denken dat Rusland dit zal weigeren omdat het al tweemaal verraad aan de overeenkomsten heeft meegemaakt: eerst met de sabotage van de akkoorden van Minsk [Reuters 2022, Kyiv Independent 2022] en vervolgens met de mislukking van het vredesakkoord dat in maart 2022 in Istanbul werd ondertekend tussen Oekraïne en de Russische Federatie en dat de Verenigde Staten en hun Europese bondgenoten hebben getorpedeerd [Boscnic 2023]. NGO’s zullen zich dus moeten aanpassen aan deze nieuwe situatie en hebben al een grootscheepse vredescampagne gelanceerd. Deze campagne staat haaks op de voorstellen van de grote Latijns-Amerikaanse leiders, die erkenning eisen van de rol van de Verenigde Staten in het uitlokken van het conflict, die garanties vragen dat de akkoorden zullen worden nageleefd en die erkennen dat de veiligheid van de Russische Federatie afhangt van een herdefiniëring van de officiële grenzen van Oekraïne. Dit zijn allemaal elementen die de Verenigde Staten niet bereid zijn te accepteren… en ook de NGO’s die hen uiteindelijk gehoorzamen niet.

Arlac is de Belgische solidariteitsvereniging met Latijns-Amerika en de Caraïben

Bibliografie

  • [7sur7 2022] In Charlero verscheuren de PVDA en de andere partijen zich met betrekking tot Okeraïne : “ Un jeu nauséabond “ 29-03-2022, https://www.7sur7.be/belgique/a-charleroi-le-ptb-et-les-autres-partis-se-dechirent-au-sujet-de-lukraine-un-jeu-nauseabond~a5733854/, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [ABC Internacional 2021] “La UE reconoce a Guaidó como “representante de la última expresión democrática de los venezolanos””, 06-01-2021, https://www.abc.es/internacional/abci-union-europea-deja-reconocer-guaido-como-presidente-interino-venezuela-202101061319_noticia.html, geraadpleegd op 18-06-2023.
  • [Bosnic 2023] Poetins schokkende onthullingen tonen aan dat er niet onderhandeld kan worden met Kiev, 20-06-2023, Geostrategy, https://geostrategy.rs/en/geopolitics/1385-putin-s-shocking-revelations-show-there-can-be-no-negotiations-with-kiev, geraadpleegd op 21-06-2023.
  • [BRICS Information Portal 2023] De Duitse minister van Buitenlandse Zaken bekritiseerd door Braziliaanse internetgebruikers voor commentaar op Oekraïne, 13-06-2023, http://infobrics.org/post/38604/, bekeken op 02-07-2023.
  • [Censor.net 2023] De EU zal met andere landen samenwerken op basis van hun houding tegenover Russische Federatie en China, – Borrell, 25-04-2023, https://censor.net/en/n3414225, geraadpleegd op 18-06-2023.
  • [CNBC 2023] China schaart zich achter Rusland en zegt dat Wagner-opstand een “interne aangelegenheid” is, 26-07-2023, https://www.cnbc.com/2023/06/26/china-says-it-supports-russia-says-wagner-rebellion-is-internal-affair.html, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [CNN 2023] “Yevgeny Prigozhin, jefe de Wagner, está en Belarús luego de la rebelión armada, dice Lukashenko”, 28-06-2023, https://cnnespanol.cnn.com/2023/06/28/yevgeny-prigozhin-belarus-lukashenko-rusia-trax/, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [CNN Brasil 2023] Lula is ontgoocheld dat het gesprek met Zelensky tijdens de GT niet plaats vond, 21-05-2023, https://www.cnnbrasil.com.br/internacional/a-decepcao-foi-de-lula-diz-zelensky-sobre-encontro-nao-realizado-no-g7/, bekeken op 17-06-2023.
  • [CSIS 2023] Russia Isn’t Going to Run Out of Missiles, 28-06-2023, https://www.csis.org/analysis/russia-isnt-going-run-out-missiles, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [EEAS 2020] Europese Dienst voor buitenlands optreden, met betrekking tot Venezuela: El alto representante/vicepresidente Josep Borrell se reúne con Juan Guaidó, Presidente de la Asamblea Nacional de Venezuela, Europese Unie, 20-01-2020, https://www.eeas.europa.eu/eeas/venezuela-el-alto-representantevicepresidente-josep-borrell-se-re%C3%Bane-con-juan-guaid%C3%B3_es, geraadpleegd op 17-06-2023.
  • [EU 2022] Peru: Verklaring van de woordvoerder over de aanhoudende protesten, 19-12-2022, https://www.eeas.europa.eu/delegations/chile/peru-statement-spokesperson-ongoing-protests_en, geraadpleegd op 22-06-2023.
  • [Euronews 2023] De VS beschuldigt Brazilië van “na-apen van de Russische en Chinese propaganda”, 18-04-2023, https://www.euronews.com/2023/04/18/us-accuses-brazil-of-parroting-russian-and-chinese-propaganda, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [Europese Raad 2023] Conclusies van de Europese Raad over buitenlandse betrekkingen, het oostelijk Middellandse Zeegebied en andere plaatsen, 30-06-2023, https://www.consilium.europa.eu/en/press/press-releases/2023/06/30/european-council-conclusions-on-external-relations-eastern-mediterranean-and-other-items-30-june-2023/, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [Europa voor vrede en solidariteit 2023] Politieke nota overd de oorlog in Okeraïne “Ukraine, Europa voor vrede en solidariteit – België,14-06-2023, https://vrede.be/sites/default/files/2023-06/Politieke%20nota_NL.pdf
  • [Forbes 2023] 25 Tanks en gevechtsvoertuigen, verdwenen in een oogwenk: The Ukrainian Defeat Near Mala Tokmachka Was Worst Than We Thought, 27-06-2023, https://www.forbes.com/sites/davidaxe/2023/06/27/25-tanks-and-fighting-vehicles-gone-in-a-blink-the-ukrainian-defeat-near-mala-tokmachka-was-worst-than-we-thought/?sh=60c2a3d07918, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [Indiatoday 2023] PM Modi spreekt zijn steun uit voor Russische acties tegen gewapende muiterij Wagner: Kremlin, 01-07-2023, https://www.indiatoday.in/india/story/pm-modi-vladimir-putin-russia-actions-wagner-mutiny-moscow-ukraine-war-us-trip-phone-conversation-2400429-2023-07-01, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [Infobae 2023a] Activistas nicaraguenses piden utilizar cumbre UE-CELAC para aislar a Ortega, 12-04-2023, https://www.infobae.com/america/agencias/2023/04/12/activistas-nicaraguenses-piden-utilizar-cumbre-ue-celac-para-aislar-a-ortega/, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [Infobae 2023b] HRW pide a Europa condenar retrocesos democráticos en la cumbre con la CELAC, 19-04-2023, https://www.infobae.com/america/agencias/2023/04/19/hrw-pide-a-europa-condenar-retrocesos-democraticos-en-la-cumbre-con-la-celac/, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [Infobae 2023c] Los conservadores europeos plantean que Maduro no pueda asistir a la cumbre UE-CELAC, 01-07-2023, https://www.infobae.com/america/agencias/2023/07/01/los-conservadores-europeos-plantean-que-maduro-no-pueda-asistir-a-la-cumbre-ue-celac/, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [Kyiv Independent 2022] Hollande: “Er komt alleen een uitweg uit het conflict als Rusland verliest op het terrein”, 28-12-2022, https://kyivindependent.com/hollande-there-will-only-be-a-way-out-of-the-conflict-when-russia-fails-on-the-ground/, geraadpleegd op 23-06-2023.
  • [Pimentel 2023] Brasil se niega a participar de la guerra, ctxt, 09-03-2023, https://ctxt.es/es/20230301/Firmas/42384/Zainer-Pimentel-Lula-Biden-Ucrania-Rusia-Zelenski-guerra-Europa.htm, bekeken op 02-07-2023.
  • [Politico 2021] Borrell zegt dat Cuba-ambassadeur van de EU “fouten” heeft gemaakt, maar zal hem niet ontslaan, 12-05-2021, https://www.politico.eu/article/josep-borrell-eu-ambassador-cuba-failures-wont-fire-him/, bekeken op 18-06-2023.
  • [PTB 2022] Nationalisme et capitalisme : que motive Poutine à faire la guerre en Ukraine ? , 20-04-2022, https://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:3ZAtMrpyRgsJ:https://www.ptb.be/nationalisme_et_capitalisme_qu_est_ce_qui_motive_poutine_faire_la_guerre_en_ukraine&cd=8&hl=es-419&ct=clnk&gl=be&client=firefox-b-d, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [Público 2019] La UE apoya a Jeanine Áñez como presidenta interina de Bolivia y rechaza calificar la situación como golpe de Estado, 14-11-2019, https://www.publico.es/internacional/ue-apoya-jeanine-anez-presidenta-rechaza-calificar-golpe.html, geraadpleegd op 18-06-2023.
  • [Reuters 2022] Poetin zegt dat verlies van vertrouwen in westen toekomstige gesprekken over Oekraïne moeilijker zal maken, 09-12-2022, https://www.reuters.com/world/europe/putin-says-loss-trust-west-will-make-future-ukraine-talks-harder-2022-12-09/, bekeken op 23-06-2023.
  • [Reuters 2023] Oekraïne hoopt Latijns-Amerika voor zich te winnentijdens het Spaans EU-voorzitterschap, 30-06-2023, https://www.reuters.com/world/ukraine-hopes-win-over-latam-through-spains-eu-presidency-2023-06-30/, geraadpleegd op 01-07-2023.
  • [Rosalux 2022] De reactie van België op de Russische inval in Oekraïne, 15-04-2022, https://www.rosalux.eu/en/article/2114.belgium-s-response-to-the-russian-invasion-of-ukraine.html, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [Swissinfo 2023] Borrell, sobre Nicaragua: “Creemos que es una dictadura pura y dura”, 20-05-2023, https://www.swissinfo.ch/spa/nicaragua-crisis-ue_borrell-sobre-nicaragua—creemos-que-es-una-dictadura-pura-y-dura-/48451236, geraadpleegd op 18-06-2023.
  • [The Times 2022] Lula praat met TIME over Oekraïne, Bolsonaro en de fragiele democratie in Brazilië, 04-05-2022, https://time.com/6173232/lula-da-silva-transcript/, bekeken op 02-07-2023.
  • [EU23] In Kiev geeft Pedro Sánchez een krachtige boodschap van steun van de EU aan Oekraïne, 01-07-2023, https://spanish-presidency.consilium.europa.eu/fr/actualites/conference-de-presse-pedro-sanchez-volodimir-zelenski-kyiv/, geraadpleegd op 02-07-2023.
  • [US Embassy in Russia 2023] Special Online Briefing with Under Secretary of State for Political Affairs Ambassador Nuland, 16-02-2023, https://ru.usembassy.gov/special-online-briefing-with-under-secretary-of-state-for-political-affairs-ambassador-victoria-nuland/, geraadpleegd op 02-07-2023.