Chili |
dec 2021
Bron:  Malte Seiwerth, Santiago de Chili 
amerika21 20 december 2021 ~~~

Met meer dan 55 procent van de stemmen heeft de linkse Gabriel Boric de tweede ronde gewonnen. Zijn coalitie is echter ver verwijderd van een parlementaire meerderheid. Niettemin zijn de verwachtingen hoog

Santiago de Chile. “Hoop heeft getriomfeerd over angst”, zei de 35-jarige Gabriel Boric in zijn eerste toespraak als jongste verkozen president van Chili. Na een gespannen campagne voor de tweede ronde van 19 december heeft de linkse presidentskandidaat zonder enige twijfel gewonnen.

In het hele land krijgt Boric meer dan 55 procent van de stemmen en wint hij met een marge van meer dan tien procent op de extreem-rechtse kandidaat José Antonio Kast. Slechts een uur na het sluiten van de stembussen feliciteerde de zittende president de nieuwe met zijn verkiezingsoverwinning, en het campagneteam van Kast gaf zijn eigen nederlaag toe. Tienduizenden mensen verzamelden zich in het centrum van Santiago om de intrede van de voormalige studentenleider in het regeringsgebouw te vieren.

Het is een overwinning voor de democratie, zo was de algemene opvatting. Slechts enkele uren voordien was het onduidelijk of alles zo vlot zou aflopen. De extreem-rechtse exponent Sebastián Izquierdo had eerder openlijk opgeroepen tot veroordeling van ‘verkiezingsfraude’. Op de ochtend van de verkiezingsdag trok Kast zelf de juistheid van de telling in twijfel en kondigde aan dat hij voor de rechter een hertelling zou eisen als het verschil minder dan 50.000 stemmen zou bedragen. De hele dag was er in het hele land een tekort aan openbaar vervoer; met name die vervoerdiensten die de armere bevolking naar het stembureau zouden moeten brengen. In Santiago wachtten sommige mensen meer dan een uur om een bus te halen.

De campagneleider van Boric en voormalig voorzitter van de Kamer van Artsen, Izkia Siches, riep op haar Twitter-account mensen op om carpools te organiseren om “zich te verzetten tegen de operatie van de regering om het openbaar vervoer te beperken ten gunste van haar kandidaat”. Onder de armere lagen van de bevolking was Boric de duidelijke favoriet.

Er stond veel op het spel bij de verkiezingen, want met het rechtse Kast zou het huidige constitutionele proces in gevaar zijn gekomen. Het doel om het neoliberale economische systeem te overwinnen zou een ver vooruitzicht zijn geworden.

Gabriel Boric brengt zijn stem uit in zijn geboortestad Punta Arenas. Bron: @gabrielboric

Deze duidelijke verkiezingsoverwinning was echter allesbehalve voorspelbaar: In de eerste stemronde was de extreem-rechtse partij Kast de duidelijke favoriet met bijna 28% van de stemmen en een voorsprong van drie procentpunten op Boric. Politiek rechts verenigde zich vervolgens achter de “Chileense Trump”, die goede betrekkingen onderhoudt met president Jair Bolsonaro in Brazilië en de AfD (Alternative für Deutschland) in Duitsland. Een angstcampagne van rechts, dat Chili onder Boric in een communistische dictatuur zou veranderen en net als Venezuela zou eindigen, zorgde voor spanningen in brede lagen van de samenleving.

De 68-jarige Ruben Ascensio, die de stemming bijwoonde in een stembureau voor de Communistische Partij, zei dat “rechts sinds de jaren zestig het spookbeeld van het communisme heeft opgeroepen”. Nu is hij herkenbaar blij dat de angstcmapagne voor een tweede Venezuela de rechtse kandidaat niet genoeg geholpen heeft.

Voor de tweede verkiezingsronde schaarde Boric alle centrumpartijen en linkse partijen achter zich. In een enorme inspanning werden vooral de arme en plattelandsgemeenschappen bezocht door exponenten van de coalitie Apruebo Dignidad (“Ik stem voor waardigheid”) en de kandidaat.

Boric in de run-off werd naast een studerende, jonge en stedelijke middenklasse, vooral door de arme bevolking verkozen. In de arme Santiago-gemeente La Pintana steeg de opkomst van minder dan 45 naar meer dan 70 procent. Boric kreeg hier maar liefst 70 procent van de stemmen. In de gemeenten die in het bijzonder door de verontreinigende industrie zijn getroffen, lag het Boric-gehalte eveneens ver boven het nationale gemiddelde.

Boric heeft echter een gigantische taak voor de boeg. Zijn coalitie is in beide kamers van het parlement ver verwijderd van een meerderheid. Niettemin zijn de verwachtingen hoog gespannen. Op de verkiezingsavond beloofde Boric de leider van de sociale bewegingen te worden. Dit betekent de uitvoering van feministische eisen, meer milieubescherming en sociale rechtvaardigheid, alsmede een “nieuwe relatie met inheemse volkeren”. Hij kondigde de afschaffing van het geprivatiseerde pensioenstelsel en de oprichting van een openbaar pensioenfonds aan.

Ondertussen vestigde hij ook de aandacht op de mensenrechtenschendingen van de rechtse regering van zijn nog steeds zittende voorganger Sebastián Piñera. Onder luid applaus beloofde hij dat “nooit meer een president in Chili de oorlog zal verklaren aan zijn eigen volk”.

“Stap voor stap zullen we dichter bij deze doelen komen.” Om het hoofd te bieden aan de oppositie van de bedrijfsverenigingen, de door rechts gedomineerde media en de rechtse partijen zijn langzame hervormingen nodig, maar vooral de voortdurende mobilisatie van de bevolking, zo maakte hij aan het eind van zijn toespraak duidelijk. Voor verkiezingswaarnemer Ascensio is Boric het begin van een lange weg naar meer sociale rechtvaardigheid in Chili.

Bron: De winnaar van de presidentsverkiezingen in de enthousiaste menigte Bron: @camila_vallejo