haiti |
okt 2022

Imperialisme zal de crisis die het heeft veroorzaakt niet oplossen.

Bron: Ashley Smith 
tempestmag 28 oktober 2022 ~~~

Tempest-lid Ashley Smith schrijft over waarom links zich moet verzetten tegen de nieuwste dreiging van een Amerikaanse militaire interventie in Haïti.

Opnieuw dreigen de VS en andere imperialistische machten met een militaire interventie om “orde” te scheppen in de economische, sociale en politieke crisisspiraal in Haïti. Ze beweren dat ze reageren op de oproep van Haïti’s de facto premier en president, Ariel Henry, aan internationale troepen om bendes te onderdrukken die de toegang tot gas- en waterterminals in Port-au-Prince blokkeren.

Maar Henry vertegenwoordigt het Haïtiaanse volk niet. Hij is niet gekozen, maar tot president benoemd door de VS. Henry behoudt alleen de macht dankzij de steun van Washington en wordt door de overgrote meerderheid van de bevolking van het land terecht tegengewerkt. Op aandringen van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft hij neoliberale economische “hervormingen” doorgevoerd, waaronder de afschaffing van brandstofsubsidies die de arbeidersklasse en de boerenbevolking van het land verder hebben verarmd.

De VS, andere grootmachten en hun proxies bieden geen oplossing voor de crisis in het land. Sterker nog, zoals hun geschiedenis van interventies en hun huidige beleid aantonen, liggen zij aan de basis van Haïti’s problemen.

Henry heeft opgeroepen tot interventie van de VS om dit beleid te verdedigen en het volksverzet en de bendes die uit de crisis in de Haïtiaanse samenleving zijn voortgekomen, te onderdrukken. Washington en zijn zogenaamde kerngroep, bestaande uit de VS, Brazilië, Canada, Frankrijk, Duitsland, Spanje, de Europese Unie, de Verenigde Naties en de Organisatie van Amerikaanse Staten, hebben al een VN-resolutie aangenomen die sancties oplegt aan een vermeende bendeleider en voormalig politieagent Jimmy “Barbecue” Chérizier en de weg vrijmaakt voor een andere resolutie die de inzet van niet-VN-militairen in Haïti zou toestaan.

Hoewel eventuele interventies in humanitaire termen zouden worden verpakt, bieden de VS, andere grootmachten en hun gevolmachtigden geen oplossing voor de crisis in het land. Zoals blijkt uit hun geschiedenis van interventies en hun huidige beleid, liggen zij aan de basis van de problemen van Haïti. Hen vragen die problemen op te lossen is als brandstichters vragen een brand te blussen die zij hebben aangestoken en blijven aansteken.

Imperialisten tegen de Vrije Zwarte Republiek

De VS en andere imperiale machten zijn Haïti’s overheersers en onderdrukkers sinds de zegevierende revolutie van het land die het koloniale regime van Frankrijk en zijn slavenhoudende heersende klasse omver wierp en zich uiteindelijk vestigde als een vrije zwarte republiek in 1804. Frankrijk, Groot-Brittannië en Spanje probeerden allemaal het land te heroveren met militaire invasies, die Haïti weerstond, en Frankrijk erkende zijn onafhankelijkheid alleen op voorwaarde dat het de slavenhouders terugbetaalde voor hun verloren “eigendom”, waardoor het land sindsdien in de schulden zit.

De VS erkende de onafhankelijkheid van Haïti zelfs niet tot de zuidelijke slavenhandel in de burgeroorlog onttroond werd. Daarna was de enige zorg van Washington met Haïti een imperialistische: ervoor zorgen dat geen enkele andere staat inbreuk maakte op zijn heerschappij op het halfrond en dat het de regering van het land controleerde en de winsten van zijn economie plukte.

De Slag bij Vertières was de laatste slag van de Haïtiaanse Revolutie die de koloniale slavocratie van Frankrijk omver wierp en Haïti vestigde als een vrije zwarte republiek. Foto krediet: Cap-Haitien, Wikipedia Commons.

Bij het nastreven van deze doelstellingen intervenieerde de VS herhaaldelijk in het land, met als hoogtepunt de invasie en bezetting van het land van 1915 tot 1934, waarbij het zelfgekozen leiders installeerde, het Haïtiaanse leger oprichtte en bevrijdingsstrijders vervolgde. Tijdens de Koude Oorlog steunde zij de wrede vader-zoon dictatuur van François “Papa Doc” en Jean-Claude “Baby Doc” Duvalier als contrarevolutionaire bondgenoten tegen Cuba in het Caribisch gebied.

Onder Baby Doc legden de VS een neoliberaal structureel aanpassingsplan op dat de boerenlandbouw te gronde richtte en het land openstelde voor multinationals die de stedelijke arbeidersklasse van het land bovenmatig uitbuitten. De VS steunden het leger, de politie en het beruchte doodseskader van de dictatuur, de “Tontons Macoutes”, die samen maar liefst 60.000 Haïtianen vermoordden om een economie van mensonwaardige sweatshop-ontwikkeling op te leggen waardoor Haïti het armste land van het westelijk halfrond werd.

Tegenover deze brute repressie en verarming kwam de Haïtiaanse massa echter in opstand. Zij organiseerden een massale opstandbeweging met de naam Lavalas en wierpen Baby Doc omver in een succesvolle politieke revolutie die uiteindelijk leidde tot de eerste vrije en eerlijke verkiezingen in de geschiedenis van het land. De beweging bracht bevrijdingstheoloog Jean Bertrand Aristide aan het bewind als president van het land.

Staatsgrepen, bezetting en onnatuurlijke rampen

In plaats van zijn plannen voor democratie, sociale hervormingen en ontwikkeling te steunen, hielpen en ondersteunden de VS een staatsgreep in 1991 en tolereerden het (staatsgreep-)regime gedurende drie jaar. De VS veranderden hun beleid pas toen het verzet in het land toenam en de vlucht van vluchtelingen, die door president Bill Clinton met duizenden werden opgesloten in Guantanamo en het Krome Detention Center in Florida, de regionale stabiliteit bedreigde.

De VS vielen Haïti binnen en legden een VN-bezetting op. Ze herstelden Aristide in de macht op voorwaarde dat hij neoliberale voorschriften voor economische “hervormingen” zou opvolgen, afstand zou doen van zijn verloren jaren en zou aftreden in 1996. Maar Aristide en zijn opvolger Rene Preval verzetten zich gedeeltelijk, en toen Aristide in 2001 opnieuw werd verkozen eiste zijn regering herstelbetalingen van Frankrijk voor de oorspronkelijke schuld die het Haïti had opgelegd. Als reactie daarop pleegde George Bush Jr., in samenwerking met Canada en Frankrijk, een tweede staatsgreep, waarbij de gekozen president werd ontvoerd en gedeporteerd naar ballingschap en uiteindelijk naar Zuid-Afrika.

Bush legde orde op via de VN, die het land van 2004 tot 2019 in verschillende gedaanten bezette. De bezetting werd een internationaal schandaal: VN-troepen onderdrukten het democratisch verzet, exploiteerden verarmde vrouwen in de sekshandel en introduceerden cholera – een ziekte die voorheen onbekend was in het land – waarbij naar schatting 10.000 mensen omkwamen.

De VS en hun kerngroep steunden een opeenvolging van steeds onwettiger en impopulairder regeringen die hun neoliberale dictaten volgden. Tijdens dit proces schakelden ze de Haïtiaanse staat uit, privatiseerden de staatsindustrieën en de sociale diensten en veranderden het land in wat activisten een “Republiek van NGO’s” noemen.

De enige staatsinstellingen die de VS heeft gesteund zijn de repressieve. Nu het oude Haïtiaanse leger al lang verdwenen is en door Aristide is afgeschaft, hebben de VS en hun medewerkers geld gestoken in de Haïtiaanse politie om wanhopige mensen te onderdrukken.

Dit alles heeft het land kwetsbaar gemaakt voor een opeenvolging van “natuurrampen”, van de verschrikkelijke aardbeving in 2010, waarbij honderdduizenden mensen omkwamen, tot een reeks orkanen die het land het afgelopen decennium overspoelden, nog een aardbeving in 2021, en vervolgens de COVID-19 pandemie. Zonder een functionerende staat, gereguleerde infrastructuur, sociaal vangnet of een functionerend gezondheidszorgsysteem – allemaal het resultaat van imperialistische interventie – is het land in een onophoudelijke politieke, sociale en economische crisis gestort.

Dit alles heeft de Haïtiaanse arbeidersklasse, de stedelijke armen en de boeren tot armoede gebracht. Bijna 60 procent van de bevolking leeft in armoede, 30 procent heeft geen voedsel en 50 procent heeft geen toegang tot sanitair water. De regering van Washington, die regeert over het rijkste land in de menselijke geschiedenis, is rechtstreeks verantwoordelijk voor deze afschuwelijke omstandigheden.

De V.S. handhaven hun crisis

De VS hebben onder de regeringen van Obama, Trump en nu Biden een opeenvolging van corrupte rechtse regeringen gesteund, van die van Michel Martelly tot Jovenel Moise, die in 2021 werd vermoord. Sindsdien steunen de VS de aangewezen maar ongekozen premier en de facto waarnemend president Ariel Henry.

Zonder legitieme verkozen regering en met een Haïtiaanse samenleving die wordt geteisterd door sociale en economische crisissen, is de volkswoede geëxplodeerd in golven van protest, die oproepen tot het aftreden van Henry. Tegelijkertijd hebben deze omstandigheden massa’s Haïtianen ertoe aangezet het land te ontvluchten, net als sinds de aardbeving.

Hoewel Biden de tijdelijke beschermingsstatus (TPS) heeft verlengd voor degenen die na de aardbeving naar de VS zijn gevlucht, heeft hij een meedogenloos grensregime toegepast tegen nieuw aangekomen Haïtianen en alle andere migranten, waarbij hij zelfs zo ver is gegaan dat hij tijdens de pandemie gebruik heeft gemaakt van Trumps verbod op toelating op grond van Titel 42. Dit beleid leidde tot de gruwelijke taferelen van wanhopige Haïtianen aan de grens tussen de VS en Mexico die werden achtervolgd, gearresteerd en bruut geslagen door de grenspatrouille.

Het leidde ook tot veel minder bekend geworden wreedheden, zoals de Amerikaanse kustwacht die Haïtiaanse migranten op zee onderschepte voordat ze zelfs maar aan land konden komen. Biden’s onbeschaamde minachting voor Haïtiaanse levens en mensenrechten blijkt duidelijk uit het feit dat zijn regering 20.000 migranten, waaronder sommigen die al meer dan tien jaar niet meer in het land wonen, heeft uitgezet en gerepatrieerd onder afschuwelijke omstandigheden en zonder enige steun.

Demonstranten in “Little Haiti”, Philadelphia roepen Biden op een einde te maken aan de deportaties van Haïtiaanse asielzoekers. Foto door Joe Piette via Flikr.

In Haïti, waar het land in chaos vervalt, volledig veroorzaakt door de imperialistische machten, hebben de particuliere en staatsleiders zich gewend tot bendes om hun politieke en economische heerschappij te beschermen. In de verarmde steden en op het platteland zijn andere bendes ontstaan, voornamelijk in de vorm van maffiose “beschermings”-bendes, waarbij sommigen zoals Chérizier beweren een revolutionair politiek project te leiden.

De troepen van Chérizier hebben gas- en waterterminals in de belangrijkste haven van Port-au-Prince geblokkeerd en eisen dat Henry aftreedt. Als gevolg daarvan worden de Haïtianen geconfronteerd met torenhoge gasprijzen en een gebrek aan drinkbaar water, met een nieuwe uitbraak van cholera in het land tot gevolg.

Andere Haïtiaanse politieke en maatschappelijke organisaties hebben zich verenigd in het Montana-akkoord en eisen dat Henry aftreedt en dat nieuwe verkiezingen worden gehouden zodat de Haïtianen hun eigen regering op democratische wijze kunnen kiezen. Sommigen ter linkerzijde vrezen dat de VS deze groepering zal proberen te gebruiken om de Haïtiaanse politiek te manipuleren om een resultaat in hun eigen belang veilig te stellen. Als gevolg daarvan heeft Aristide’s partij Fanmi Lavalas zich uit het verdrag teruggetrokken.

Voor herstelbetalingen en Haïtiaanse zelfbeschikking!

Voorlopig heeft de regering Biden de crisis, die veroorzaakt werd door de sluiting van de haven door Chérizier, aangegrepen om de zoveelste imperialistische interventie in Haïti te organiseren. Terwijl ze hun druk rechtvaardigen met vermeende bezorgdheid om Haïtiaanse levens, veiligheid en welzijn, moet niemand dergelijke beweringen voor waar aannemen.

In werkelijkheid zijn de VS en hun kerngroep gemotiveerd door imperialistische doelen – de Haïtiaanse staat en zijn politiemacht versterken, een politieke oplossing op hun voorwaarden orkestreren, het volksverzet onderdrukken, sommige, maar niet alle gangsters arresteren, en vooral de migratiestroom naar de VS stoppen. Daarom wordt er in de straten van Port-au-Prince geprotesteerd tegen de interventie.

De VS biedt geen andere oplossing voor Haïti dan repressie. Internationaal links, de vakbonden en de solidariteitsactivisten voor Haïti moeten zich verenigen en zich verzetten tegen elke politieke, economische en militaire interventie die door Washington wordt georkestreerd of uitbesteed. In plaats daarvan moeten we eisen dat zij en hun handlangers wegblijven uit Haïti en het volk zijn eigen lot laten bepalen.

En vooral moeten we eisen dat de imperiale machten, inclusief de VN, minstens 21 miljard dollar betalen aan Haïti voor hun imperialistische misdaden tegen het land. Bevrijd van de laars van Washington op hun nek en met dat geld zouden de Haïtianen eindelijk de kans krijgen om hun land opnieuw op te bouwen in hun eigen belang.