Venezuela |
feb 2021

VN-mensenrechtenexpert Alena Douhan roept op tot opheffing en herziening van de sancties.

Bron:  Paul Dobson 
venezuelanalysis 15 februari 2021 ~~~

Mérida – De speciale rapporteur van de Verenigde Naties over het negatieve effect van eenzijdige dwangmaatregelen op (het genot van) mensenrechten heeft een bezoek gebracht aan Venezuela en het sanctieregime van Washington veroordeeld.

Alena Douhan, die van 1 tot 12 februari in Venezuela was, maakte vrijdag haar voorlopige bevindingen bekend na een ontmoeting met een “breed scala van gesprekspartners”, waaronder staatsinstellingen, een grote verscheidenheid aan politieke partijen, onafhankelijke basisbewegingen, vakbonden, bedrijfslobby’s, de kerk en NGO’s. Zij zal haar volledige rapport presenteren tijdens de 48e zitting van de VN-Mensenrechtenraad die voor september is gepland.

In de voorlopige bevindingen concludeert de Wit-Russische advocate, dat de nationale veiligheid decreet van 2015 van Washington en het daaropvolgende sanctieregime van de VS, de EU en bondgenoten “het internationaal recht schendt” en “het beginsel van soevereine gelijkheid van staten”, terwijl het ook een “inmenging in de binnenlandse aangelegenheden van Venezuela” is.

Douhan wees met name op de “verwoestende” gevolgen van de blokkade voor “de gehele bevolking van Venezuela” en voor de mensenrechten, de economie en de sociale dekking, en legde een rechtstreeks verband met de recente migratiecijfers, de toegenomen armoede en de verslechterde levensomstandigheden.

De mensenrechtenadvocaat besloot het rapport met een “dringende” oproep om de sancties “te herzien en op te heffen”.

Bevroren tegoeden in het buitenland

In haar bevindingen bekritiseerde de onafhankelijke VN-deskundige de maatregelen om Venezolaanse tegoeden in het buitenland te bevriezen en riep zij de regeringen van het Verenigd Koninkrijk, Portugal en de VS en hun “overeenkomstige banken” op deze tegoeden vrij te geven en Caracas in staat te stellen te voorzien in de “behoeften van zijn bevolking”.

Douhan verwees in het bijzonder naar de Covid-19 noodtoestand en de hinderpalen die worden opgeworpen om tests, geneesmiddelen en vaccins te verkrijgen.

Mensenrechten

De VN-advocaat verklaarde ook dat de sancties een groot aantal mensenrechten schenden, waaronder het recht op werk, op sociale zekerheid, op een adequate levensstandaard, op een eerlijk proces en op bewegingsvrijheid

“De speciale rapporteur is bezorgd dat unilaterale gerichte sancties in hun huidige vorm op zijn minst de verplichtingen schenden die voortvloeien uit universele en regionale instrumenten op het gebied van mensenrechten, waarvan vele een verplichtend karakter hebben,” aldus haar rapport.

Gezondheidszorg

De deskundige van het Bureau van de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN (OHCHR) noemt verder een aantal gevallen waarin de maatregelen de gezondheidszorg nadelig hebben beïnvloed.

“De onbeschikbaarheid van middelen, waaronder de bevroren tegoeden, voor de aankoop van vaccins en de ondersteuning van programma’s voor gezinsplanning heeft geleid tot uitbraken van malaria, mazelen en gele koorts en opportunistische infecties”, legde zij uit.

Zij wees in het bijzonder op toenemende tienerzwangerschappen en HIV/AIDS-infecties als gevolg van een tekort aan voorbehoedsmiddelen, en “de verduistering van activa van PDVSA’s [in beslag genomen] Amerikaanse dochteronderneming, CITGO, [die] transplantaties van lever en beenmerg aan 53 Venezolaanse kinderen heeft verhinderd”.

Speciale VN-rapporteur over het negatieve effect van eenzijdige dwangmaatregelen op het genot van mensenrechten Alena Douhan ontmoet voorzitter van de Nationale Vergadering Jorge Rodriguez in Caracas. (@jorgerpsuv / Twitter)


Onderwijs

De VN-rapporteur benadrukte bovendien een daling van de onderwijsnormen en het onderwijsaanbod als gevolg van “de onbeschikbaarheid van financiële middelen en de terughoudendheid van buitenlandse bedrijven om handel te drijven met Venezuela” sinds 2015, en verwees daarbij naar een “afwezigheid of ontoereikendheid van schoolbenodigdheden, schooluniformen en voedsel op school, die vroeger door de regering werden verstrekt”.

Evenzo wees zij op de opschorting van het door de regering gerunde computerprogramma Canaima vanwege dezelfde oorzaken, alsmede op “vervoersproblemen, de afwezigheid van elektriciteit en een verminderde dekking van internet en mobiele telefonie [die] het recht op onderwijs in gevaar brengen.”

Brandstoftekorten

De VN-functionaris uitte verder kritiek op de verscherping van de sancties tegen de oliesector, en de productie en aankoop van brandstof en diesel in het bijzonder.

“De speciale rapporteur is bezorgd dat het gebrek aan benzine, met de daaruit voortvloeiende stijging van de transportprijzen, de vrijheid van beweging schendt, de toegang tot ziekenhuizen, scholen en andere openbare diensten belemmert, de problemen bij het leveren en distribueren van voedsel en medische voorraden verergert – vooral in afgelegen gebieden van het land,” aldus Douhan’s bevindingen.

“Het gerapporteerde gebrek aan dieselbrandstof,” vervolgde ze, “heeft een potentieel dramatisch effect op de productie en opslag van voedsel, met het risico dat de voedselonzekerheid van de Venezolaanse bevolking verder verergert […], waardoor gezondheidsrisico’s en bedreigingen voor het leven toenemen.”

Economie

De rapporteur wijst op een reeks economische initiatieven die Caracas de afgelopen jaren heeft genomen, waaronder het openstellen van de economie voor de particuliere sector, maar merkt op dat de verstrekkende sancties “de reeds bestaande economische en humanitaire situatie nog hebben verergerd”.

Zij legde specifiek uit hoe de blokkade “het innen van inkomsten en het gebruik van middelen voor het ontwikkelen en onderhouden van infrastructuur en voor sociale steunprogramma’s verhindert, wat een verwoestend effect heeft op de gehele bevolking van Venezuela, met name op diegenen die in extreme armoede leven, vrouwen, kinderen, medisch personeel, gehandicapten of mensen met levensbedreigende of chronische ziekten, en de inheemse bevolking”.

Zij verwees ook speciaal naar het onvermogen van de staat om de lonen in de overheidssector te betalen of de verslechterde openbare diensten, zoals elektriciteit, water, wegen en telecommunicatie, in stand te houden.

Secundaire sancties

De rapporteur uitte ook felle kritiek op internationale dreigementen, druk en secundaire sancties tegen derde partijen die handel drijven met Caracas.

Volgens Douhan “zijn secundaire sancties niet gerechtvaardigd door het internationaal recht, omdat zij de regering van Venezuela, de publieke sector en particuliere ondernemingen verhinderen machines, reserveonderdelen, medicijnen, voedsel, landbouwvoorraden en andere essentiële goederen te kopen, zelfs binnen de door de Amerikaanse regering afgegeven licenties”.

Op financieel gebied meldde zij dat Caracas te lijden heeft onder “een toenemend aantal weigeringen van bankoverschrijvingen, de verlenging van de termijnen voor bankoverschrijvingen (van 2 tot 45 dagen), hogere leverings-, verzekerings- en bankoverschrijvingskosten, alsmede gerapporteerde prijsstijgingen voor alle (met name ingevoerde) goederen”. De Wit-Russische advocaat vermeldde ook aanverwante problemen voor Venezolaanse migranten die geld naar huis sturen.

Tot slot nam de VN-functionaris nota van een aantal niet-sanctiegerelateerde problemen die bijdragen tot de huidige crisis, waaronder oneigenlijk gebruik van humanitaire hulpfondsen, economisch wanbeheer en corruptie.

“Het is onmogelijk om te zien in welke mate of voor welk percentage [deze crisis] door de sancties is beïnvloed, maar ik kan wel zeggen dat er aanwijzingen zijn dat zij een enorme impact hebben gehad op de toegang tot het recht op leven, onderwijs, voedsel, medicijnen en op elk ander gebied van het leven,” vatte zij samen bij de presentatie van het rapport.

Douhan is de tweede mensenrechtendeskundige van de VN die de afgelopen jaren het land heeft bezocht. Collega-rapporteur Alfred de Zayas heeft zich eveneens zeer kritisch uitgelaten over de sancties tegen Venezuela en betoogde dat deze een misdaad tegen de menselijkheid vormen. Michelle Bachelet, de Hoge Commissaris voor de Mensenrechten van de VN, bracht in 2020 ook een bezoek aan Venezuela en heeft sindsdien haar stem verheven bij de roep om opheffing van de sancties.

De Venezolaanse regering verwelkomde de voorlopige bevindingen van Douhan. De oppositie daarentegen bekritiseerde het VN-rapport met de bewering dat het louter “propaganda van het regime” was vol “onnauwkeurigheden”.

De sancties tegen Venezuela begonnen in 2015, maar werden aanzienlijk verhoogd in 2017 en opnieuw in 2019, toen de VS eerst een olieverbod en later een volwaardig embargo toepasten op alle transacties met Caracas. Meest recentelijk zijn sectoren waaronder voedselimportprogramma’s, luchtvaartmaatschappijen en olie-voor-voedsel swapdeals het doelwit van Washington geworden.

Topfoto: De speciale VN-rapporteur over het negatieve effect van unilaterale dwangmaatregelen op (het genot van) mensenrechten Alena Douhan bezocht Caracas in februari. (@CancilleriaVE / Twitter)

Meer over de eenzijdige dwangmaatregelen, ofwel illegale ‘sancties’, van de VS